تهران- الکوثر:  درماه مبارک رمضان خواندن دعاهای بسیاری در کتب مختلف مورد سفارش قرار گرفته که صحیفه سجادیه یکی از این کتاب‌های ارزشمند است. در برخی از دعاهای صحیفه سجادیه از سوی امام زین العابدین (ع) بر اهمیت این ماه مبارک و ارزش زمان در ماه رمضان تاکید بسیاری شده است. 
امام (ع) ماه مبارک رمضان را در بندهای گوناگون دعای ۴۴ و ۴۵ وصف نموده است که در این نطلب  به دعای چهل و چهارم و مفاهیم آن خواهیم پرداخت.
یکی از تعابیر لطیف امام زین العابدین (ع) در دعای ۴۴ صحیفه در مورد ماه مبارک این است که فضایل و برتری‌های این ماه مشهور است: «فابان فضیلته علی سائر الشهور بما جعل له من الحرمات الموفوره و الفضائل المشهوره» (بند ۴) پس برتری این ماه را بر ماه‌های دیگر به سبب حرمت‌های فراوان و برتری‌های آشکار که برای آن قرارداد هویدا گردانید ؛ یعنی چه در بیان قرآن، چه در گفتمان پیغمبر عظیم الشأن اسلام و چه در سیره اهل بیت آن حضرت (ع)، پیرامون این ماه، کرامت‌ها و شرافت‌های آن، آنقدر سخن رفته است و تأکید گشته است که این فضایل و حسن‌ها به امری بدیهی تبدیل گشته است.

 دعای چهل و چهارم
 
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِحَمْدِهِ وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَكُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاكِرِينَ وَ لِيَجْزِيَنَا عَلَى ذَلِكَ جَزَاءَ الْمُحْسِنِينَ‏
 حمد و سپاس خداوندى را كه ما را به حمد و سپاس خويش راه نمود و از جمله حامدان خود قرار داد، تا از شكرگزاران احسان او باشيم. و ما را در برابر حمد و سپاس خويش پاداش داد، آن سان كه نيكوكاران را پاداش دهد.

وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي حَبَانَا بِدِينِهِ وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ وَ سَبَّلَنَا فِي سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُكَهَا بِمَنِّهِ إِلَى رِضْوَانِهِ حَمْداً يَتَقَبَّلُهُ مِنَّا وَ يَرْضَى بِهِ عَنَّا
 حمد و سپاس خداوندى را كه دين خود به ما ارزانى فرمود و ما را به آيين خويش اختصاص داد و به راههاى احسان خود در آورد، تا به مدد احسانش در طريق خشنودى ‏اش گام برداريم. حمد و سپاسى كه شايان قبولش افتد و بدان از ما خشنود گردد.

وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ مِنْ تِلْكَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ شَهْرَ الصِّيَامِ وَ شَهْرَ الْإِسْلاَمِ‏
 حمد و سپاس خداوندى را كه يكى از آن راهها كه در برابر ما گشوده، ماه خود، ماه رمضان است، ماه صيام و ماه اسلام،

وَ شَهْرَ الطَّهُورِ وَ شَهْرَ التَّمْحِيصِ وَ شَهْرَ الْقِيَامِ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ‏
 ماه پاكيزگى از آلودگى ‏ها، ماه رهايى از گناهان، ماه نماز، ماهى كه در آن قرآن نازل شده، قرآنى كه راهنماى مردم است و نشانه آشكار هدايت است و تميز دهنده حق از باطل است.

فَأَبَانَ فَضِيلَتَهُ عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَةِ وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَةِ فَحَرَّمَ فِيهِ مَا أَحَلَّ فِي غَيْرِهِ إِعْظَاماً
 پس به حرمت بى‏ شمار و فضيلت بسيارى كه بدين ماه ارزانى داشت، برترى آن را بر ديگر ماهها آشكار ساخت. براى بزرگداشت آن، هر چيز را كه در ديگر ماهها حلال داشته بود، در اين ماه حرام كرد.

وَ حَجَرَ فِيهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِكْرَاماً وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَيِّناً لاَ يُجِيزُ - جَلَّ وَ عَزَّ - أَنْ يُقَدَّمَ قَبْلَهُ وَ لاَ يَقْبَلُ أَنْ يُؤَخَّرَ عَنْهُ‏
 گراميداشت آن را هر خوردنى و آشاميدنى ممنوع داشت و براى آن زمانى معين قرار داد، آن سان كه اجازت ندهد روزه آن پيشتر ادا گردد و نپذيرد كه به تأخير افتد.

ثُمَّ فَضَّلَ لَيْلَةً وَاحِدَةً مِنْ لَيَالِيهِ عَلَى لَيَالِي أَلْفِ شَهْرٍ وَ سَمَّاهَا لَيْلَةَ الْقَدْرِ (تَنَزَّلُ الْمَلاَئِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ) [1] سَلاَمٌ‏
سپس يكى از شب‌هاى آن بر هزار ماه برترى داد و آن را «شب قدر» ناميد؛ شبى كه در آن فرشتگان و روح، به دستور پروردگارشان، هر فرمانى را فرود مى‌آرند.

دَائِمُ الْبَرَكَةِ إِلَى طُلُوعِ الْفَجْرِ عَلَى مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ بِمَا أَحْكَمَ مِنْ قَضَائِهِ‏

آن شب تا سپيده‌ دم، همه سلام و بركتِ بادوام، همراه با تقدير و اندازه گزارىِ بى‌ تغيير، بر هر كه او خواهد، فرود آيد.

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلاَلَ حُرْمَتِهِ وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِيهِ‏
 بار خدايا، درود بفرست بر محمد و خاندانش و شناخت فضيلت اين ماه و بزرگداشت حرمت آن و پرهيز از هر چه در اين ماه ما را از آن منع كرده‏ اى. به ما الهام كن.

وَ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرْضِيكَ حَتَّى لاَ نُصْغِيَ بِأَسْمَاعِنَا إِلَى لَغْوٍ وَ لاَ نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَى لَهْوٍ
 و ما را به روزه داشتن يارى ده:آن سان كه اعضاى بدن خويش از معاصى تو بازداريم و در آنچه سبب خشنودى توست به كار داريم، تا به هيچ سخن بيهوده گوش نسپاريم و به هيچ لهو و بازيچه ننگريم‏

وَ حَتَّى لاَ نَبْسُطَ أَيْدِيَنَا إِلَى مَحْظُورٍ وَ لاَ نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ وَ حَتَّى لاَ تَعِيَ بُطُونُنَا إِلاَّ مَا أَحْلَلْتَ‏
 و به هيچ ممنوع دست نگشاييم و به سوى هيچ حرامى گام بر نداريم و چيزى جز آنچه تو حلال كرده ‏اى در شكمهاى خود جاى ندهيم‏

وَ لاَ تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلاَّ بِمَا مَثَّلْتَ وَ لاَ نَتَكَلَّفَ إِلاَّ مَا يُدْنِي مِنْ ثَوَابِكَ وَ لاَ نَتَعَاطَى إِلاَّ الَّذِي يَقِي مِنْ عِقَابِكَ‏
 و زبانمان جز سخن تو نگويد و رنجى بر خود هموار نكنيم جز آنكه ما را به ثواب تو نزديك سازد و كارى نكنيم جز آنچه ما را از عقاب تو در امان دارد.

ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَائِينَ وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِينَ لاَ نَشْرَكُ فِيهِ أَحَداً دُونَكَ وَ لاَ نَبْتَغِي فِيهِ مُرَاداً سِوَاكَ‏
 اى خداوند، از تو مى‏ خواهيم كه اين همه اعمال را از رياى رياكاران و آوازه در افكندن آوازه افكنان دور نگه دارى. و چنان باد كه كسى را در عبادت با تو شريك نسازيم و جز تو براى خود مرادى نجوييم.

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ قِفْنَا فِيهِ عَلَى مَوَاقِيتِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا الَّتِي حَدَّدْتَ‏
 بار خدايا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و در اين ماه ما را به اوقات نمازهاى پنجگانه آگاه فرما:به حدود و احكامش كه مقرر داشته‏ اى‏

وَ فُرُوضِهَا الَّتِي فَرَضْتَ وَ وَظَائِفِهَا الَّتِي وَظَّفْتَ وَ أَوْقَاتِهَا الَّتِي وَقَّتَ‏
 و واجباتش كه واجب ساخته ‏اى و شروط و هنگامش كه معين كرده‏ اى.

وَ أَنْزِلْنَا فِيهَا مَنْزِلَةَ الْمُصِيبِينَ لِمَنَازِلِهَا الْحَافِظِينَ لِأَرْكَانِهَا الْمُؤَدِّينَ لَهَا فِي أَوْقَاتِهَا عَلَى مَا سَنَّهُ عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ - صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ -
 اى خداوند، چنان كن كه به هنگام نماز همانند كسانى باشيم كه به منازل والاى آن راه مى ‏يابند و همه اركان آن رعايت مى‏ كنند و آن را به وقت خود، به آيين بنده تو و رسول تو محمد - صلى الله عليه و آله -

فِي رُكُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ جَمِيعِ فَوَاضِلِهَا عَلَى أَتَمِّ الطَّهُورِ وَ أَسْبَغِهِ وَ أَبْيَنِ الْخُشُوعِ وَ أَبْلَغِهِ‏
 در ركوع و سجود و همه فضيلتهايش، به كامل‏ترين وضوء و طهارت و در نهايت خشوع به جاى مى‏ آورند.

وَ وَفِّقْنَا فِيهِ لِأَنْ نَصِلَ أَرْحَامَنَا بِالْبِرِّ وَ الصِّلَةِ وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِيرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِيَّةِ
 اى خداوند، در اين ماه ما را موفق دار كه به خويشاوندانمان نيكى كنيم و به ديدارشان بشتابيم و همسايگانمان را به بخشش و عطاى خويش بنوازيم‏

وَ أَنْ نُخَلِّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التَّبِعَاتِ وَ أَنْ نُطَهِّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزَّكَوَاتِ‏
 و اموالمان را از هر چه به ناحق بر آن افزوده ‏ايم پيراسته داريم و با اداى زكات پاكيزه گردانيم‏

وَ أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا وَ أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا حَاشَى مَنْ عُودِيَ فِيكَ وَ لَكَ‏
 و با آنان كه از ما گسيخته ‏اند بپيونديم و با آن كه در حق ما ستمى روا داشته به مقتضاى انصاف رفتار كنيم و با آن كه با ما دشمنى ورزيده دوستى كنيم، جز آن كسان كه به خاطر رضاى تو با آنان دشمن شده ‏ايم،

فَإِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذِي لاَ نُوَالِيهِ وَ الْحِزْبُ الَّذِي لاَ نُصَافِيهِ‏
 كه با چنين دشمنى هيچ‏گاه سخن از دوستى نگوييم و همدل نشويم.

وَ أَنْ نَتَقَرَّبَ إِلَيْكَ فِيهِ مِنَ الْأَعْمَالِ الزَّاكِيَةِ بِمَا تُطَهِّرُنَا بِهِ مِنَ الذُّنُوبِ‏
 اى خداوند، در اين ماه ما را توفيق ده كه به كردارهاى پسنديده به تو تقرب جوييم، آن سان كه ما را از گناهان پاك دارى‏

وَ تَعْصِمُنَا فِيهِ مِمَّا نَسْتَأْنِفُ مِنَ الْعُيُوبِ‏
 و از بازگشت به اعمال ناشايست نگه‏دارى،

حَتَّى لاَ يُورِدَ عَلَيْكَ أَحَدٌ مِنْ مَلاَئِكَتِكَ إِلاَّ دُونَ مَا نُورِدُ مِنْ أَبْوَابِ الطَّاعَةِ لَكَ وَ أَنْوَاعِ الْقُرْبَةِ إِلَيْكَ‏
 تا هيچ يك از ملائكه تو طاعتى به درگاهت نياورد جز آنكه از طاعت ما كمتر باشد و در تقرب به پايه تقرب ما نرسد.

اَللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَكٍ قَرَّبْتَهُ أَوْ نَبِيٍّ أَرْسَلْتَهُ‏
 اى خداوند، به حق اين ماه و به حق آن كس كه در اين ماه - از آغاز تا انجام - جبين عبادت به درگاه تو سوده، خواه ملكى بوده كه او را مقرب خود ساخته ‏اى، يا پيامبرى كه به رسالتش فرستاده‏ اى،

أَوْ عَبْدٍ صَالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَهِّلْنَا فِيهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِيَاءَكَ مِنْ كَرَامَتِكَ‏
 يا بنده ‏اى صالح كه از ميان بندگانت برگزيده ‏اى، بر محمد و خاندانش درود بفرست و ما را سزاوار كرامتى كن كه به دوستان خود وعده داده ‏اى.

وَ أَوْجِبْ لَنَا فِيهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِي طَاعَتِكَ وَ اجْعَلْنَا فِي نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِيعَ الْأَعْلَى بِرَحْمَتِكَ‏
 هر چه مبالغان در عبادت خود را نصيب داشته ‏اى ما را نيز نصيب دار و به رحمت خود ما را در زمره كسانى قرار ده كه بهشت - آن بالاترين مرتبت - را سزاوارند.

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِي تَوْحِيدِكَ وَ الْتَّقْصِيرَ فِي تَمْجِيدِكَ وَ الشَّكَّ فِي دِينِكَ‏
 بار خدايا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و ما را دور دار از الحاد در توحيد خود و قصور در بزرگداشت خود و شك در دين خود

وَ الْعَمَى عَنْ سَبِيلِكَ وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِكَ وَ الاِنْخِدَاعَ لِعَدُوِّكَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ‏
 و نابينايى در طريق خود و غفلت از تعظيم خود و فريفته شدن به دشمنت، آن شيطان رجيم.

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ إِذَا كَانَ لَكَ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ لَيَالِي شَهْرِنَا هَذَا رِقَابٌ يُعْتِقُهَا عَفْوُكَ أَوْ يَهَبُهَا صَفْحُكَ‏
 بار خدايا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و چون در شبهاى اين ماه اراده عفو و بخشايش كنى ما را در شمار آن بندگان در آور كه به عفو تو آزاد مى‏ شوند و در خور بخشايش تو مى ‏گردند.

فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْكَ الرِّقَابِ وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَيْرِ أَهْلٍ وَ أَصْحَابٍ‏
 اى خداوند، ما را از بهترين كسانى قرار ده كه در اين ماه زيسته ‏اند و اين ماه به سر آورده ‏اند.

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلاَلِهِ‏
 بار خدايا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و آنگاه كه هلال ماه رمضان به محاق مى‏ افتد، گناهان ما محو كن.

وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلاَخِ أَيَّامِهِ حَتَّى يَنْقَضِيَ عَنَّا وَ قَدْ صَفَّيْتَنَا فِيهِ مِنَ الْخَطِيئَاتِ وَ أَخْلَصْتَنَا فِيهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ‏
 و چون به سلخ رسد و روزهايش به آخر آيد، جامه شوخگن گناهان از تن ما بيرون كن، آن سان كه چون به سر شود ما را از هر خطا پيراسته و از هر گناه، پاك ساخته باشى.

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ إِنْ مِلْنَا فِيهِ فَعَدِّلْنَا وَ إِنْ زُغْنَا فِيهِ فَقَوِّمْنَا وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَيْنَا عَدُوُّكَ الشَّيْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ‏
 بار خدايا، بر محمد و خاندان او درود بفرست. اگر در اين ماه به راه كج رفته‏ ايم، به راه راستمان آور و اگر از حق عدول كرده ‏ايم، به حقمان بازگردان و اگر دشمن تو، شيطان، بر ما چيره شد، ما را از چنگال او رهايى بخش.

اَللَّهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبَادَتِنَا إِيَّاكَ وَ زَيِّنْ أَوْقَاتَهُ بِطَاعَتِنَا لَكَ وَ أَعِنَّا فِي نَهَارِهِ عَلَى صِيَامِهِ وَ فِي لَيْلِهِ عَلَى الصَّلاَةِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَيْكَ‏
 اى خداوند، ماه رمضان را از زمزمه عبادت ما پرساز و شب و روزش را به طاعات ما آراسته گردان. ما را يارى ده كه روزهايش را روزه بداريم و شبهايش را به نماز و تضرع‏

وَ الْخُشُوعِ لَكَ وَ الذِّلَّةِ بَيْنَ يَدَيْكَ حَتَّى لاَ يَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَيْنَا بِغَفْلَةٍ وَ لاَ لَيْلُهُ بِتَفْرِيطٍ
 و خشوع و مذلت در پيشگاه تو به سحر رسانيم، تا مباد كه روزهايش به غفلت ما شهادت دهند و شبهايش به سهل انگارى ما.

اَللَّهُمَّ وَ اجْعَلْنَا فِي سَائِرِ الشُّهُورِ وَ الْأَيَّامِ كَذَلِكَ مَا عَمَّرْتَنَا
 اى خداوند، چنان كن كه در ديگر ماه ها و روزها تا زنده ‏ايم چنين باشيم.

وَ اجْعَلْنَا مِنْ عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ‏
 چنان كن كه در شمار بندگان صالح تو در آييم:آنان كه بهشت را به ميراث برده ‏اند و در آن جاويدانند،

وَ الَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَى رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ وَ مِنَ الَّذِينَ يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَ هُمْ لَهَا سَابِقُونَ‏
 آنان كه همه آنچه را كه بايد ادا كنند ادا مى ‏كنند و باز هم دلهايشان ترسان است، آنان كه بايد نزد پروردگارشان باز گردند، آنان كه به كارهاى نيك مى ‏شتابند و در آن بر يكديگر سبقت مى‏ گيرند.

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِي كُلِّ وَقْتٍ وَ كُلِّ أَوَانٍ وَ عَلَى كُلِّ حَالٍ عَدَدَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى مَنْ صَلَّيْتَ عَلَيْهِ‏
 بار خدايا، در هر وقت و در هر زمان و در هر حال بر محمد و خاندانش درود بفرست، به شمار درودهايى كه بر همه كسانى كه شايان درود تو بوده‏ اند فرستاده‏ اى‏

وَ أَضْعَافَ ذَلِكَ كُلِّهِ بِالْأَضْعَافِ الَّتِي لاَ يُحْصِيهَا غَيْرُكَ إِنَّكَ فَعَّالٌ لِمَا تُرِيدُ
 و چندين برابر آنها، آن سان كه هيچ كس جز تو شمارش نتواند كرد. انك فعال لما تريد.

آخرین اخبار جهان اسلام را در الکوثر فارسی پیگیری کنید
ویژه‌های الکوثر را اینجا دنبال کنید
از صفحات دین و زندگی و ندای نور الکوثر فارسی دیدن کنید