تهران- الکوثر:  برای تحقق احرام در حج و عمره تمتع و حج اِفراد و عمره مفرده، یک‌بار تلبیه واجب و شرط صحت احرام است که باید به هنگام نیت احرام، به زبان عربی صحیح ادا شود.

با گفتن تلبیه حج‌گزار باید از محرمات احرام اجتناب کند. عبارت تلبیه به این شکل است: «لَبَّیکَ الّلهُمَّ لَبَّیکَ، لَبَّیکَ لا شَریکَ لَکَ لَبَّیکَ، انَّ الحَمدَ وَالنِّعمَةَ لَکَ وَالمُلکَ، لا شَریکَ لَکَ لَبَّیکَ.»

در خصوص حکمت تلبیه گفته‌اند تلبیه پاسخ بندگان به ندای خداوند در رهایی احرام‌گزاران از آتش یا پاسخ بندگان به ندای حضرت ابراهیم(ع) است که به فرمان خداوند، مردم را به حج فراخواند و تجدید عهد بندگی با خدا است.

علت تلبیه در حج چیست؟

تلبيه، در لغت به معناي پاسخ گويي و اجابت خواسته است و در اصطلاح فقه، به گفتار و دعاي شخصي گفته مي شود كه جهت انجام حج و عمره محرم شده است. او با بستن احرام، نسبت به خواسته و دعوت پروردگار عالم پاسخ مي دهد. صيغه تلبيه، عبارت است از "لبيك، اللهم لبيك، انّ الحمد و النعمه لك و الملك، لا شريك لك لبيك". اين چهار جمله را تلبيات چهارگانه مي نامند كه بايد به همين لفظ خوانده شوند و عبارات مشابه، ارزشي ندارند. تلبيه، يكي از واجبات احرام است، نظير تكبيره الاحرام نسبت به نماز؛ همان گونه كه تكبيره الاحرام باطل است، احرام بدون تلبيه نيز باطل مي باشد. اين ذكر، بايد همراه نيت احرام گفته شود كه يكبار آن واجب و تكرار آن مستحب است.
عبيدالله حلبي گويد: از امام صادق - عليه‏السلام - پرسيدم: چرا تلبيه - در مناسك حج - قرار داده شد؟
حضرت فرمود: خداي عزوجل به ابراهيم - عليه‏السلام - وحي نمود كه: (و أذن في الناس بالحج يأتوك رجالا) «و مردم را دعوت عمومي به حج كن تا پياده... به سوي تو بيايند» و ايشان نيز ندا در داد، و از هر مكان دوري به او پاسخ مثبت دادند.

واژه‌شناسی

در اصطلاح فقیهان، «تَلبِیَه» یعنی بر زبان راندن جملاتی ویژه، شامل لبیک به خداوند است که هنگام اِحرام حج و عمره یاد می‌شود. «تلبیه» از ریشه «ل ـ ب ـ ی» یا «ل ـ ب ـ ب» به معنای ثابت بودن، مقیم شدن و ماندن در یک مکان است. این مصدر به معنای اجابت، پاسخ مثبت دادن و لبّیک گفتن است. افزون بر این، ماده «ل ـ ب ـ ب» به معنای خالص و چکیده یک چیز است.بر این اساس، معنای واژه «لبّیک» در پاسخ هر ندا دهنده، این است: «اخلاص من برای تو است» یا «من مقیم بر طاعتِ تو هستم.»

حکمت‌های تلبیه

در خصوص حکمت تلبیه، موارد مختلفی بیان شده است که برخی به شرح زیر است:

پاسخ بندگان به ندای خداوند در رهایی احرام‌گزاران از آتش

پاسخ بندگان به ندای حضرت ابراهیم(ع) که به فرمان خداوند، مردم را به حج فرا خواند

پاسخ حضرت موسی(ع) به ندای خداوند

تصمیم به سخن گفتن برای خدا و در راه اطاعت او و خودداری از هر‌گونه گناه.

وجوب تلبیه و شرط صحت احرام

به فتوای مشهور فقیهان امامی، برای تحقق احرام در حج و عمره تمتع و حج اِفراد و عمره مفرده، یک‌بار تلبیه، واجب و شرط صحت احرام است؛ ولی در حج قِران، حج‌‌گزار برای انعقاد احرام، میان تلبیه و اِشعار و تقلید مخیر است.

فقیهان شافعی و حنبلی تلبیه را مستحب شمرده‌اند؛ ولی فقیهان مالکی آن را واجب دانسته‌اند. فقیهان حنفی بر آنند که تلبیه با نیت تلبیه یا گفتن یکی از ذکرهای لا اله الا الله، الحمد لله و سبحان الله یا تقلید منعقد می‌گردد] ولی گفتن عبارات تلبیه مستحب است.

رکن بودن تلبیه

در باور مشهور فقیهان امامی و اهل‌سنت، تلبیه از ارکان حج و عمره به‌شمار نمی‌رود ولی شماری از فقیهان امامی بر این باورند که تلبیه در حج و عمره، رکن به‌شمار می‌رود.

فراموشی تلبیه

شماری از فقیهان متأخر امامی بر آنند که اگر محرم پس از نیت، تلبیه را فراموش کند و از میقات بگذرد، باید به میقات بازگردد و آن را جبران کند. اگر امکان بازگشت فراهم نباشد، وی به‌اندازه امکان باید بازگردد. اگر این نیز ممکن نباشد، باید در همان محلی که آن را به‌یاد آورده، تلبیه گوید. شماری دیگر حالت جهل را به فراموشی افزوده‌اند و برآنند که اگر در عمره تمتع، بازگشت حج‌‌گزار به میقات یا ادنی الحل ممکن نباشد، عمره او باطل و بر چنین حج‌‌گزاری حج اِفراد واجب می‌شود.

به باور شماری از فقیهان معاصر امامی، وجوب بازگشت به میقات در صورت جهل یا فراموشی، وابسته به آن است که تحقق احرام با تلبیه باشد یا تلبیه، احرام را کامل کند؛ در غیر این صورت، بازگشت این‌گونه افراد به میقات لازم نیست؛ همچنان‌که شماری از فقیهان پیشین تصریح کرده‌اند.

آخرین اخبار جهان و منطقه را در الکوثر فارسی پیگیری کنید
جدیدترین خبرها  را در کانال تلگرامی الکوثرفارسی بخوانید: (کلیک کنید)
اینستاگرام instagram.com/alkawthar.tv
از صفحات دین و زندگی و ندای نور الکوثر فارسی دیدن کنید
برای دسترسی به اخبار حج  اینجا کلیک کنید