تهران- الکوثر: دهم ماه ذی‌الحجه روز عید قربان و از اعیاد مهم اسلامی و یادآور اخلاص و بندگی حضرت ابراهیم (ع) در برابر پروردگار خویش است. قربانی کردن به‌معنای گذشت و ایثار است و نمادی است از قربانی فرزند ازسوی پد؛ یعنی قربانی شدن اسماعیل توسط حضرت ابراهیم (ع) برای خداوند. در این روز رحمت خاص الهی در پرتو فضائل معنوی و انسانی که آموزه‌های وحیانی در اعمال عید قربان تدارک دیده اند شامل حال مسلمین می‌شود.

فضیلت عید قربان

روز عید قربان مانند عید فطر یکی از اعیاد بزرگ مسلمانان است و در روایات به آن «یوم النحر» و «یوم الاضحی» گفته می‌شود. عید قربان نزد اهل بیت (ع) به اندازه‌ای اهمیت دارد که نماز آن را از واجبات معرفی کردند و فرمودند: «صَْلاةُ الْعِیْدِینِ فَریضَةٌ؛ نماز عید فطر و قربان واجب است.» (استبصار، ج ۱، ص ۴۴۳) اما فقها این نماز در عصر غیبت را به استناد روایت امام باقر (ع) که فرمود «لَا صَلَاةَ یَوْمَ الْفِطْرِ وَ الْأَضْحَی إِلَّا مَعَ إِمَام؛ نماز دو عید باید همراه با امام باشد»، واجب نمی‌دانند.

اعمال شب عید قربان

شب دهم ذی‌الحجه از شب‌های مبارک است و جز چهار شبی است که احیاء و شب زنده‌داری در آنها مستحب است. در شب عید قربان، درهای آسمان باز است. برای این شب اعمالی به شرح زیر ذکر شده است:

زیارت امام حسین علیه السلام

خواندن دعای "یا دائِمَ الْفَضْلِ عَلیَ الْبَرِیَّةِ" که در شب جمعه هم وارد شده است.

اعمال روز عید قربان

روز دهم ذیحجه، روز عید قربان است و بسیار روز شریفی است و اعمال آن چند چیز است:

اول

غسل کردن است که به گفته مرحوم «علاّمه مجلسی»، غسل در آن روز سنّت موکّد است تا آن جا که بعضی از علما آن را واجب دانسته‌اند.

دوم

نماز عید قربان است و نحوه انجام آن، به همان کیفیّت نماز عید فطر است و نماز عید قربان در زمان غیبت امام (عج) مطابق مشهور فقهای عظام، سنّت موکّد است. (خواه به صورت جماعت خوانده شود یا فرادا).

خواندن نماز عید در زمان ما مستحب است و آن دو رکعت است، در رکعت اوّل سوره حمد و سوره اعلی (یا هر سوره دیگری که مایل باشد) بخواند و بعد از آن پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر این قنوت را بخواند:

اَللّهُمَّ اَهْلَ الْکِبْرِیآءِ وَ الْعَظَمَةِ، وَاَهْلَ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ، وَ اَهْلَ الْعَفْوِ

خدایا ای اهل بزرگی و عظمت و ای شایسته بخشش و قدرت و سلطنت و ای شایسته عفو

وَ الرَّحْمَةِ، وَاَهْلَ التَّقْوی وَالْمَغْفِرَةِ، اَسْئَلُکَ بِحَقِّ هذَا الْیَومِ، اَلَّذی جَعَلْتَهُ

و رحمت و ای شایسته تقوا و آمرزش از تو خواهم به حق این روزی که قرارش دادی

لِلْمُسْلِمینَ عیداً، وَلِمُحَمَّد صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً وَشَرَفا وَمَزِیداً،

برای مسلمانان عید و برای محمّد صلی الله علیه و آله ذخیره و شرف و فزونی مقام

اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَاَنْ تُدْخِلَنی فی کُلِّ خَیْر اَدْخَلْتَ

که درود فرستی بر محمّد و آل محمّد و درآوری مرا در هر خیری که درآوردی

فیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد، وَاَنْ تُخْرِجَنی مِنْ کُلِّ سُوء اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً

در آن خیر محمّد و آل محمّد را و برونم آری از هر بدی و شری که برون آوردی از آن محمّد

وَ آلَ مُحَمَّد، صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَعَلَیْهِمْ، اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ خَیْرَ ما سَئَلَکَ

و آل محمّد را که درودهای تو بر او و بر ایشان باد خدایا از تو خواهم بهترین چیزی را که درخواست کردند

مِنْهُ عِبادُکَ الصّالِحُونَ، وَاَعُوذُ بِکَ مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُکَ الصّالِحُونَ

از تو بندگان شایسته‌ات و پناه برم به تو از آنچه پناه بردند از آن بندگان شایسته‌ات

(در صورت عدم توانایی بر این قنوت، هرگونه قنوت دیگری نیز می‌تواند بخواند) سپس تکبیر ششم را بگوید و به رکوع برود و بعد از رکوع و سجده، برخیزد و رکعت دوم را شروع کند، در رکعت دوم، بعد از سوره حمد، سوره والشمس یا سوره دیگری را بخواند، آنگاه چهار تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر همان قنوت را بخواند، سپس تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع و سجود برود و نماز را تمام کند. بعد از نماز، تسبیحات حضرت زهرا (علیها السلام) را بگوید و آنگاه دعاهایی که نقل شده است را بخواند که یکی از آنها دعای چهل و ششم «صحیفه سجّادیه» است.

مستحب است نماز عید، زیر آسمان باشد و بعد از نماز برای برادران دینی جهت قبولی اعمال دعا کند.

سوم

مستحب است دعاهایی را که پیش از نماز عید و قبل از آن وارد شده است، بخواند. به فرموده مرحوم «علامه مجلسی»، بهترین دعاها، دعای چهل و هشتم «صحیفه کامله سجّادیه» است که اوّلش این است: أللّهُمَّ هذا یَومٌ مُبارَک و اگر دعای چهل و ششم را نیز بخواند بهتر است.

چهارم

خواندن دعای ندبه در این روز و سایر اعیاد مستحب است.

پنجم

قربانی کردن در این روز برای همه مستحب مؤکد است و بسیار سفارش شده است، تا آن جا که برخی از علما آن را بر کسانی که توانایی دارند واجب دانسته‌اند و مستحب است بعد از نماز عید، کمی از گوشت آن بخورد.

و نیز مستحب است هنگام قربانی این دعا را که از امام صادق (ع) نقل شده است بخواند:

وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذی فَطَرَ السَّمواتِ وَ الاَْرْضَ، حَنیفاً مُسْلِماً وَ

من روی خود را به سوی کسی کردم که آسمان‌ها و زمین را آفریده

ما أنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ، إنَّ صَلاتی وَ نُسُکی وَ مَحْیایَ وَ مَماتی لِلّهِ رَبِّ

من در ایمان خود خالصم و از مشرکان نیستم. نماز و قربانی و زندگی و مرگم برای خداوندی است که پروردگار

الْعالَمینَ، لا شَریکَ لَهُ، وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمینَ.

جهانیان است. شریکی برای او نیست. من به این برنامه مأمور شدم و از مسلمانانم.

اَللّهُمَّ مِنْکَ وَلَکَ، بِسْمِ اللّهِ وَاللّهُ اَکْبَرُ. اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّی.

خدایا از تو و برای توست. به نام خدا و خداوند بزرگ‌تر است. خدایا از من قبول فرما.

(البتّه اگر به نیّت چند نفر قربانی مستحب انجام شود، بگوید: اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّا)

بسیار مناسب است افراد توانگر، در این روز قربانی کنند و اکثر آن را به فقرا و نیازمندان انفاق کنند و به همسایگان و آشنایان نیز بدهند.

در روایتی است که امام صادق (ع) فرمود: امام علی بن الحسین و امام باقر (علیهم السلام) گوشت قربانی را سه قسمت می‌کردند، یک قسمت آن را به همسایگان می‌دادند و یک قسمت آن را به نیازمندان و قسمت سوم را برای اهل خانه نگه می‌داشتند.

ششم

تکبیرات مشهور زیر را بگوید، برای کسانی که در این ایام توفیق حضور در مراسم حج و صحرای «منا» را دارند، بعد از ۱۵ نماز این تکبیرها را می‌خوانند، از نماز ظهر روز عید، شروع کرده تا نماز صبح روز سیزدهم، ولی کسانی که در آن جا نیستند، بعد از ۱۰ نماز آنها را می‌خوانند، از نماز ظهر روز عید آغاز کرده، تا نماز صبح روز دوازدهم، و آن تکبیرها مطابق روایت کتاب شریف «کافی» چنین است:

اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَ اللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، و للهِِ الْحَمْدُ، اَللهُ اَکْبَرُ عَلی ما هَدانا؛

خدا بزرگ‌تر از توصیف است معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر است و ستایش خاص خداست؛ خدا بزرگ‌تر است بر آنچه ما را راهنمایی کرد.

اَللهُ اَکْبَرُ عَلی ما رَزَقَنا مِنْ بَهیمَةِ الاَْنعامِ؛ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ عَلی ما أبْلانا.

خدا بزرگ‌تر است بر آنچه روزیمان کرد از چهارپایان انعام (شتر و گاو و گوسفند) و ستایش خاص خداست برای آن که آزمود ما را.

این تکبیرها بعد از نماز حداقل یک بار گفته شود ولی اگر تکرار شود بهتر است و حتی بعد از نوافل نیز گفته شود.

آخرین اخبار جهان و منطقه را در الکوثر فارسی پیگیری کنید
جدیدترین خبرها  را در کانال تلگرامی الکوثرفارسی بخوانید: (کلیک کنید)
اینستاگرام instagram.com/alkawthar.tv
از صفحات دین و زندگی و ندای نور الکوثر فارسی دیدن کنید
آموزش سوره های قرآن ویژه کودکان
صفحه ادعیه و زیارات  الکوثر فارسی