تهران- شبکه الکوثر، محمدجعفر حسینیان کارشناس قرآنی پیرامون فلسفه ظهور «امام زمان (عج)» گفت: ابتدا باید به این مهم پاسخ داد که چرا غیبت رخ داد؟ علت غیبت را عدم ظرفیت اجتماعی جامعه برای پذیرش ولایت «امام زمان (عج)» باید دانست انتظار پیش از بعثت نیز برای ظهور «خاتم نبیین (ص)» وجود داشت.

وی در همین راستا ادامه داد: بعد از بعثت «پیامبراکرم (ص)» رحمت الهی جریان یافته و این امر با واقعه غدیر پرشور‌ تر شد، اما دشواری‌هایی که در مقابل رسالت «خاتم النبیین (ص)» ایجاد شد و وقایعی در جریان رحلت «پیامبر اکرم (ص)» رخ داد که به کنار گذاشتن «امیرالمومنین (ع)» از ولایت منتهی شد و زمینه انحراف اسلام، ضعف بنیاد‌های تکوینی هدایت را در پیش گرفت و ظهور «امام زمان (عج)» با غیبت همراه شد.

علت غیبت طولانی «حضرت مهدی(عج)»

وی به سخنان خواجه نصیر پیرامون ظهور «حضرت مهدی(عج)» اشاره و ابراز کرد: خواجه نصیر تاکید دارد که اگر امروز غیبت طولانی شده و شکل گرفته بخاطر خطای ما است. علت این انتظار طولانی رفتار و عملکرد خود ما است. ظهور و پایان غیبت ارتباط تنگاتنگی با مردم جامعه دارد ما هنوز شرایط ظهور را فراهم نکرده و نداریم لذا باید منتظر باشیم، این عدم تولی ما از «امام زمان (عج)» و «اهل بیت (ع)» است که باعث افزایش مدت غیبت شده است.

حسینیان ارتباط منتظران با «امام زمان (عج)» را مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: انتظار یک وجه قالب دارد و آن انتظار اکثر افراد جوامع است لذا نمی‌توان آن را از ابعاد فردی صرفا محسوب کرد لذا برای ظهور نیاز است تا جامعه آماده پذیرش ولایت «امام زمان (عج)» باشد پس جامعه باید به مقام انتظار برسد.

• بیشتر بخوانید: سلام بر مهدی موعود (عج)؛ بهار جان‌ها

اهمیت حضور «امام زمان (عج)» در جامعه 

وی اهمیت حضور «امام زمان (عج)» را در جامعه مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: «امام زمان (عج)» همانند خورشیدی پشت ابر هستند و جامعه از ایشان استفاده می‌کند هدایت ایشان همانند انوار خورشید به جامعه می‌رسد از آنجا که همچنان جامعه جهانی منتظر افرادی هستند که با ظلم خود منافعی را برای آنان به همراه بیاورد لذا ظهوری در کار نخواهد بود. در تمام روایات‌ تاکید شده است زمانی «امام زمان (عج)» ظهور خواهند کرد که جامعه جهانی به این بصریت رسیده باشد که تنها حضور یک منجی از جنس حقیقت و راستی می‌تواند به سیاهی و ظلم پایان دهد. «امام زین‌العابدین (ع)» در این رابطه فرموده‌اند: «اِذا قامَ قائمُنا أَذهَبَ اللهُ عَزَّوجلّ عَن شیعَتِناَ العاهَةَ وَ جَعَلَ قُلوبَهُم کَزُبَرِ الحَدیدِ وَ جَعلَ قُوّةَ الرَّجلِ مِنُهم قُوَّةَ اَربعینَ رَجُلاً، زمانی که قائم ما قیام می‌کند خدای متعال آفت‌ها را از میان شیعیان برطرف می‌کند و دلهایشان در استقامت همانند الوار آهنین قرار می‌دهد که قوّت یک مرد آنان برابر قوّت چهل مرد خواهد بود».

 «امام زمان (عج)» از منظر روایات

این کارشناس علوم قرآنی تاکید کرد: در کتاب بحار الانوار پیرامون ظهور منجی عالم بشریت «امام زمان (عج)» روایتی از «امام محمدباقر (ع)» بیان شده که می‌فرمایند: «هوَ وَ اللهِ المُضطَرُّ فی‌کتابِ اللهِ وَ هُوَ قَولُ اللهِ «أَمَّن یُجیبُ المُضطَرَّ اذا دعاهُ وَ یَکَشِفُ السُّوءَ وَ یَحعَلُکُمْ خُلفاءَ الأَرض، به خدا سوگند که او حضرت «مهدی (عج)» مضطر حقیقی است که در کتاب خدا آمده می‌فرماید: «أَمَّنْ یجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَیکشِفُ السُّوءَ». همچنین «امام جعفر صادق (ع)» در روایتی بیان فرموده‌اند: «هُوَ المُفرِّجُ الکُرَبِ عَن شیعَتِه بَعد ضَنکٍ شَدیدٍ وَ بَلاءٍ طَویل، تنها «امام زمان (عج)» است که پس از دوران‌های طولانی بلاخیز و تنگنا‌های طاقت‌فرسا، غم‌ها و گرفتاری‌ها را از دل شیعیانش برطرف می‌نماید.

وی تاثیر غیبت در جامعه را مورد بررسی قرار داد و تصریح کرد: اگرچه غیبت سبب شده تا «امام زمان (عج)» را مستقیما نبینیم، اما از حضور ایشان بهره می‌بریم، غیبت سبب شده تا شیعه به یک آمادگی و تحول دست یابد و ارتقاعی در رویکرد و اعمالش داشته باشد در این شرایط ریاضت و سازنده در جامعه شیعه آنان را برای ظهور آماده می‌سازد. ظهور همان رحمت الهی است که توسط «ائمه معصومین(ع)» به اجرا گذاشته می‌شود و تحقق آن به واسطه «امام زمان (عج)» انجام خواهد شد.

رجعت

حسینیان به رجعت «ائمه معصومین (ع)» اشاره و بیان کرد: بعد از ظهور مسئله رجعت و بازگشت «ائمه معصومین (ع)» مطرح شده است، در آن زمان «اهل بیت (ع)» ولایت خود را تکمیل خواهند کرد و این مهم در روایت‌های فراوانی بیان شده است. رجعت از اعتقادات شیعه است و برای اثبات آن به آیات و روایات بسیاری استناد شده است. عالمان شیعه رجعت را همزمان با ظهور «امام زمان (عج)» دانسته‌اند؛ اما درباره چگونگی آن و رجعت‌کنندگان نظرات متفاوتی وجود دارد. یکی از روشن‌ترین آیات در این زمینه آیه ۸۳ سوره نمل است که می‌فرماید: «وَیَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِمَّنْ یُکَذِّبُ بِآیَاتِنَا فَهُمْ یُوزَعُونَ، و‌ ای رسول، امت را به یاد آر روزی که به عرصه قیامت یا رجعت به دنیا در ظهور امام عصر از هر قومی یک دسته را که تکذیب آیات ما می‌کنند بر می‌انگیزیم و آن‌ها برای سؤال باز داشته خواهند شد».

وی به شرایط ظهور اشاره و ابراز کرد: برای شکل گیری ظهور باید زمینه سازی شود البته باید تاکید کنم در زمان ظهور نفاق و ظلم در نهایت خود خواهد رسید و تمام مردم خواهان عدالت و حقیقت با تمام وجود می‌شوند، آنان ایمان می‌آورند که ولایت اعظم الهی می‌تواند آنان را از این شرایط سخت و دشوار نجات بخشد یعنی در زمان ظهور نفاق تمام ابعاد خود را به جامعه انسانی نشان می‌دهد وقتی نا امیدی و یاس از ظلم همه مردم را متوجه خود کند و انسان را ملتمس حضور حقیقت کند؛ آنگاه «بقیه الله (عج)» ظهور خواهند کرد، زیرا نفاق همانند یک دمل چرکین، کامل خود را نشان داده و از بدنه جامعه بیرون می‌زند، آنگاه «امام زمان (عج)» ظهور می‌کنند تا به بازسازی جامعه انسانی پرداخته و نظام خلقت را به آرامش و حقیقت جوی راهنمایی کند.

ویژگی‌های جامعه مهدوی

این کارشناس علوم قرآنی ویژگی‌های جامعه مهدوی را توصیف و ابراز کرد: هنگامی که «امام زمان (عج)» ظهور کند جامعه‌ای سالم و یاهمان مدینه فاضله‌ای که انسان‌ قرن‌ها به دنبال آن می‌گشت را بر پا می‌کند برای تاکید بر این مهم توجهی به سخنان «امام جعفرصادق (ع)» باید کرد، ایشان فرموده اند: «المَهدیُّ سَمِحٌ بِالمالِ شدیدٌ عَلی العُمّالِ رحیمٌ بِالمَساکینِ، امام زمان (عج) بخشنده است و مال را به وفور می‌بخشد، بر مسئولان و کارگزاران بسیار سخت‌گیر و بر فقرا و ضُعفا رئوف و مهربان است»؛ همچنین در روایتی دیگر از این امام بزرگوار بیان شده است: «لایَدَعُ بِدعةً اِلاّ اَزالَها وَ لاسُنَّةً اِلاّ اَقامها، حضرت، هیچ بدعت و ضلالتی باقی نمی‌گذارد مگر اینکه از بین می‌برد و هر سُنّت و احکام از دست رفته را از نو برپا خواهد داشت». انقلاب اسلامی نمونه یک جمعه انتظار است، شکل گیری انقلاب اسلامی ایران در اوایل قرن بیستم نمومنه‌ای از انتقال کفر و حرکت به سوی حقیقت را بیان کرد که در جای خود زمینه ساز انتظار است.

وی پیرامون مقیاس انتظار بیان کرد: هرگز نمی‌توان انتظار را مختص یک فرد یا چند نفر دانست بلکه برای تحقق ظهور باید جوامع حقیقت جو شوند و به دنبال زمینه سازی برای شکل گیری ظهور باشند، با این همه باید توجه داشت که مقیاسی که برای ظهور مطرح می‌شود را نباید به فرد و یا تعداد اندکی از مردم محدود کرد، بلکه باید آن را در ابعاد جوامع مختلف در نظر گرفت در عین حال هدف ما برای ظهور باید مورد توجه باشد این یعنی هدف ما از ظهور قیام «امام زمان (عج)» برای رسیدن ما به اهداف خودمان تنها نباشد بلکه هدف ما با هدف این امام بزرگوار یکی باشد. «امام صادق (ع)» پیرامون اهداف منتظران بیان فرموده‌اند: «ظهور اتفاق نمی‌افتد مگر شما هدفتان را با هدف امام و ولی زمان خود یکی کنید»، این امر نشان می‌دهد تا چه حد سنخیت باید بین جامعه و امام باشد.

حسینیان به ویژگی‌های منتظر «امام زمان (عج)» اشاره و اظهار کرد: منتظر واقعی هم در درون خود خودسازی را ایجاد می‌کند و هم پایه‌گذار خود سازی در جامعه خواهد بود و خود را ابزاری در خدمت اراده «امام زمان (عج)» خواهد کرد و از طریق خود مردم را به جامعه مهدوی متصل خواهد کرد، باید بدانیم بحث انتظار فردی نیست و ابعاد گسترده‌ای را می‌طلبد آن هم در حد یک جامعه.

مبحث انتظار 

وی مبحث انتظار را مورد بررسی قرار داد و ابراز کرد: انتظار ابعاد مختلفی دارد، انتظار گاهی در ابعاد افراد، جوامع و گاهی در بعد دولت‌ها می‌تواند تجلی یابد در عین حال اگر دولت‌ها توجهی به انتظار و مهدویت داشته باشند ظهور با سرعت بیشتری رخ خواهد داد، اما انتظار در بعد دولت و حاکمیت نیز به سه شاخص متفاوت تقسیم می‌شود ابتدا تحول در ساختار حاکمیت با اهداف انتظار و مهدویت همانند انقلاب اسلامی ایران شاخص دوم؛ ایجاد تحول در مبنای علوم سکولار که باید در نظر گرفته شود این در حالی است که علوم تنها می‌توانند به عنوان ابزاری برای تحقق اهداف حکومت مهدوی فعالیت کنند که بر گرفته از اسلام باشد نه اینکه بر پایه علوم و تئوری‌های نظام سکولار شکل گرفته باشد، زیرا این نظام‌ها بجای کم کردن فاصله طبقاتی به دنبال رواج و گسترش منافع اقلیت و تعداد افراد مرفه است. اما شاخص سوم برای دولت و حاکمیت مهدوی بحث تحول در مدل‌های مدیریتی دولت‌ها است چنانچه مدل‌های مدیریتی از مکتب اسلام گرفته شود قطعا می‌توان به سوی مهدوی سازی دولت‌ها و حکومت‌ها قدم بردارد، نمومنه‌های ارزنده‌ای همانند حکومت «امیرالمومنین (ع)» وجود دارد که سراسر درس و الگو برای جامعه‌های اسلامی خواهد بود.

وی به سخنان مقام معظم رهبری پیرامون دولت و حاکمیت اسلامی اشاره و تاکید کرد: مقام معظم رهبری همواره در راستای جامعه اسلامی و مهدوی تاکید داشته و تمدن سازی اسلامی را که از اهداف اولیاء و «ائمه معصومین (ع)» بوده است مطرح نموده‌اند ایشان انتظار به معنای دقیق را خصوصیت بارز جامعه اسلامی معرفی می‌کنند، شاخص‌های که تمام ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را با هم در بر می‌گیرد، این مهم زمینه را برای جذب سایر ملت‌های مستضعف فراهم می‌کند و بدین ترتیب جوامع به هم پیوند خواهند خورد. «امام محمدباقر (ع)» می‌فرمایند: «کَأنّی بِأَصحابِ القائمِ (عج) وَ قَد اَحاطوا بِما بَینَ الخافِقینَ فَلَیس مِن شَیءٍ اِلاّ وَ هُوَ مُطیعٌ لَهمُ، گویا یاران «حضرت قائم (ع)» را می‌بینم که بر شرق و غرب عالم سُلطه یافته‌اند و دیگر چیزی وجود ندارد که مطیع و تحت فرمان آنان نباشد».

مسیر حرکت جامعه منتظر

حسینیان پیرامون زمینه سازی برای ظهور خاطرنشان کرد: «امام زمان (عج)» منتظر اراده اجتماعی انسان‌ها برای بستر سازی مهدویت و زمینه ظهور هستند همانگونه که خدواوند متعال در آیه ۱۱ سوره رعد فرموده‌اند «لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ یَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ ۗ وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ ۚ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَالٍ، برای هر کس پاسبان‌ها از پیش رو و پشت سر برگماشته شده که به امر خدا او را نگهبانی کنند. خداوند حال هیچ قومی را دگرگون نخواهد کرد تا زمانی که خود آن قوم حالشان را تغییر دهند و از نیکی به بدی شتابند، و هرگاه خدا اراده کند که قومی را به بدی اعمالشان عقاب کند هیچ راه دفاعی نباشد و برای آنان هیچ کس را جز خدا یارای آنکه آن بلا بگرداند نیست.»

حجت الاسلام والمسلمین محمد صادق کفیل معاون آموزش و پژوهش بنیاد فرهنگی «مهدی موعود (عج)»  پیرامون فلسفه انتظار گفت: فلسفه انتظار حرکت دادن جامعه جهت برنامه ریزی ظهور «امام عصر (عج)» است. به عبارتی فلسفه انتظار به معنای گام برداشتن به سوی حضرت و مهیا شدن برای فرج ایشان می‌باشد.

کفیل پیرامون اینکه چه زمانی ظهور «حضرت مهدی (عج)» رخ می‌دهد بیان کرد: خداوند متعال نیز خواهان ظهور «حضرت مهدی (عج)» است و همینطور «امام عصر (عج)» خود نیز عاشقانه منتظر ظهور هستند، اما هنوز جامعه‌ ما برای این اتفاق مهیا و آماده نشده است.

دغدغه «امام عصر (عج)» برای حکومت و رشد توحیدی

این کارشناس علوم قرآنی تصریح کرد: «امام عصر (عج)» دغدغه حکومت و دغدغه رشد توحیدی جامعه را دارند، اگر تا به حال ظهور رخ نداده است و «حضرت مهدی (عج)» در پس پرده غیبت هستند، بجای سوال از خداوند، ابتدا باید از خودمان سوال کنیم که به چه دلیلی ظهور رخ نداده است؟.

استاد مرکز تخصصی مهدویت اظهار کرد: در روایات بسیاری آمده است که منتظر عین مجاهد است بنابراین فرد منتظر می‌بایست همه وجودش را وقف دین کند. نظام زندگی مهدوی یعنی انسان در نظام زندگانیش یار دین بوده و دغدغه دین داشته باشد.

حجت الاسلام والمسلمین کفیل پیرامون آگاهی و نظارت «حضرت مهدی (عج)» بر منتظرانش خاطرنشان کرد: «حضرت مهدی (عج)» بر همه عالم احاطه دارند و همه عالم را می‌شناسند. کل اعمال ما در محضر ایشان عیان است. در جامعه باید شاخص‌هایی نظیر فهم دوران غیبت و فهم حکومت «امام زمان (عج)» رخ دهد تا موضوع غیبت را جدی بگیریم و جامعه‌ای آماده برای ظهور داشته باشیم.

آخرین اخبار جهان و منطقه را در الکوثر فارسی پیگیری کنید
جدیدترین خبرها را در کانال تلگرامی الکوثرفارسی بخوانید: (کلیک کنید)
اینستاگرام instagram.com/alkawthar.tv