تهران- الکوثر، این بنا به درخواست «جمیله خانم» دختر حسین قلی خان ذوالفقاری نظام الدوله  ساخته شده و به همین دلیل به مسجد خانم معروف است. بنای مسجد مشتمل بر سردر ورودی با دو مناره کوتاه، صحن، شبستان تابستانی و زمستانی، حجره های متعدد و تزیینات کاشی‌ کاری و گچ‌ بری است.

مناره های قطور و کوتاه با تزیین آجر کاشی و محرابی زیبا با تزیینات پر کار کاشی در صحن شبستان ستون دار، از ویژگی های خاص این بنا است.

این مسجد به درخواست «جمیله خانم» دختر حسین قلی خان ذوالفقاری نظام الدوله  ساخته شده و به همین دلیل به مسجد خانم معروف است.

تزیینات روی ایوان ها و مناره ها به سبک دوره قاجار و بیش تر با استفاده از رنگ های زرد، سیاه، فیروزه ای و سفید انجام شده است. اخیرا بر روی این بنای مهم تاریخی مرمت ها و تعمیراتی صورت گرفته است.

مسجد مدرسه خانم زنجان در سبزه میدان شهر قرار گرفته است. کتیبه‌ای در سردر مسجد مدرسه زنجان است که نشان از تاریخ ساخت بنا دارد.

همچنین بخوانید:

• مسجدی که امام جماعتش، رهبر انقلاب شد
• «مسجد کوفه» را بهتر بشناسیم + عکس

در این کتیبه سال ۱۳۲۳ هجری قمری سال ساخت بنا و بانی آن جمیله خانم ذوالفقاری آورده شده است. در کتیبه نوشته شده که معماری بنای مسجد مدرسه خانم استاد اسماعیل بنا بوده است.

با توضیحات کتیبه می‌توان چنین برداشت کرد که مسجد مدرسه خانم به سفارش جمیله خانم دختر حسین‌قلی خان سرداری معروف به ذوالفقاری یکی از بانوان صاحب شان و متمکن در اواخر دوره قاجار و توسط استاد اسماعیل بنا ساخته شده است. طبق وقف‌نامه باقی مانده که در ۲۲ محرم سال ۱۳۲۶ هجری قمری تنظیم شده است، جمیله خانم ذوالفقاری پیش از اتمام بنا وفات یافته و دختر خود با نام قمرتاج خانم را به‌عنوان اولین متولی مسجد مدرسه برگزیده است.
به این ترتیب می‌توان گفت مسجد مدرسه، نام خود را با عنوان «خانم» از نام بانیان خود گرفته است. ساخت مساجد و مدارس و بناهای عام‌المنفعه از سوی بانوان متدین و مقتدر در طول تاریخ ایران سابقه‌ای طولانی دارد،که این مسجد مدرسه تنها نمونه‌ای از آن است.

از صفحه گردشگری الکوثر فارسی دیدن کنید