تهران- الکوثر:  سوره ابراهیم که پس از سوره رعد و قبل از سوره حجر قرار گرفته‌است، دارای مشابهت‌ها و همبستگی‌های مشهوری با سوره حجر است که در دیدگاه زوجیت سوره‌ها زوج سوره ابراهیم می‌باشد. از جمله این همبستگی‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

- پایان سوره ابراهیم با وصف قرآن و آغاز سوره حجر با همین وصف

- در هر دو سوره به اصل رسالت از طرف خدا و مخالفت با آن و تحقق سنت الهی در اقوام گذشته پرداخته شده است با این تفاوت که در سوره حجر تفصیل بیشتری دارد

- در هر دو سوره از ابراهیم در چندین آیه یاد شده است

- در سوره ابراهیم به اغوای شیطان اشاره شده است و در سوره حجر به علت یابی آن پرداخته و در این‌باره بیانی تفصیل‌گونه دارد

سوره ابراهیم جزء پنج سوره الراءات (سوره‌هایی که با الر آغاز می‌شوند) یعنی یونس، هود، یوسف، ابراهیم و حجر است و در ترتیب مصحف رایج و ترتیب تلاوت پشت سرهم آمده‌اند جز این‌که سوره رعد که با المر آغاز می‌شود بعد از یوسف و قبل از ابراهیم در میان آن‌ها قرار گرفته‌است. سیوطی به نقل از برخی علمای گذشته "الراءات" را بساتین‌ القرآن نامیده است. این سوره در دسته‌بندی الهام گرفته از حدیثی از محمد که قرآن را به چهار قسم سبع‌طوال، مثانی، مئین، و مفصل تقسیم می‌کند در شمار سوره‌های مثانی محسوب شده است. در این سوره به شکستن بت ها توسط ابراهیم، یکتاپرستی، معاد، اقوام بنی اسرائیل و عاد و ثمود نیز اشاره شده است. 

تلاوت آیاتی از سوره ابراهیم با صدای شیخ محمود علی البنا

محل و ترتیب نزول

سوره ابراهیم جزو سوره‌های مکی قرآن و در ترتیب نزول هفتادمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، چهاردهمین سوره است  و در جزء سیزدهم جای دارد.

تعداد آیات

سوره ابراهیم ۵۲ آیه، ۸۳۳ کلمه و ۳۵۴۱ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی جزو سوره‌های مَثانی و کمی بیشتر از یک حِزب است. سوره ابراهیم با حروف مُقَطَّعه (الر) آغاز می‌شود. 

محتوا

موضوع اساسی سوره ابراهیم، توحید، توصیف قیامت و حساب و جزا، داستان حضرت ابراهیم و ساختن کعبه به دست اوست. در این سوره آمده است اسلام همان دین حنیف ابراهیم(ع) است. دیگر موضوعاتی که در این سوره مطرح شده است، از این قرار است: وحدت تمام ادیان آسمانی، برشمردن نعمت‌های خدا، آثار شکر نعمت و کفران آن و عاقبت شاکران و منکران. در آیاتی از این سوره آمده است که در قیامت شیطان به مردم می‌گوید مرا ملامت نکنید که خود ستمکار و مستحق ملامت هستید. 

آیه مشهور

لَئِن شَكَرْ‌تُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ ۖ وَلَئِن كَفَرْ‌تُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ (آیه ۷)

این آیه،مهم ترین و صریح ترین آیه قرآن در مورد شکر نعمت و یا کفران آن است،که بعد از آیه ی مربوط به نعمت آزادی و تشکیل حکومت الهی،به رهبری حضرت موسی مطرح شده است و این،رمز آن است که حکومت الهی و رهبر آسمانی مهم ترین نعمت هاست،و اگر شکرگزاری نشود خداوند مردم ناسپاس را به عذاب شدیدی گرفتار می کند.

شکر نعمت مراحلی دارد:

الف: شکر قلبی که انسان همه ی نعمت ها را از خداوند بداند.

ب: شکر زبانی،نظیر گفتن «الْحَمْدُ لِلّهِ» .

ج: شکر عملی که با انجام عبادات و صرف کردن عمر و اموال در مسیر رضای خدا و خدمت به مردم به دست می آید.

امام صادق علیه السلام فرمود: شکر نعمت،دوری از گناه است و نیز فرمود:شکر آن است که انسان نعمت را از خدا بداند(نه از زیرکی و علم و عقل و تلاش خود یا دیگران)و به آنچه خدا به او داده راضی باشد و نعمت های الهی را وسیله ی گناه قرار ندهد،شکر واقعی آن است که انسان نعمت خدا را در مسیر خدا قرار دهد. 

شکر در برابر نعمت های الهی بسیار ناچیز و غیرقابل ذکر است،به قول سعدی:

بنده همان به که زتقصیر خویش                    عذر به درگاه خدا آورد

ورنه سزاوار خداوندیش                             کس نتواند که بجا آورد

در حدیث می خوانیم که خداوند به موسی وحی کرد:حقّ شکر مرا بجا آور.موسی گفت:این کار امکان ندارد،زیرا هر کلمه ی شکر نیز شکر دیگری لازم دارد.وحی آمد:همین اقرار تو و این که می دانی هر چه هست از من است،بهترین شکر من است. 

به گفته ی روایات،کسی که از مردم تشکر نکند از خدا نیز تشکر نکرده است.

«من لم یشکر المنعم من المخلوقین لم یشکر الله» 

اگر نعمت خدا را در مسیر غیر حقّ مصرف کنیم،کفران نعمت و زمینه کفر است. «لَئِنْ کَفَرْتُمْ» ، «بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللّهِ کُفْراً» کسانی که نعمت خدا را به کفر تبدیل کردند. 

فضیلت و خواص

برای تلاوت سوره ابراهیم در روایات، فضایلی نقل شده است؛ از جمله اینکه هر کس سوره ابراهیم و حجر را در دو رکعت نماز در روز جمعه بخواند، از فقر و دیوانگی و بلا در امان خواهد بود. 

برای اطلاع از آخرین خبرهای ایران و جهان اینجا کلیک کنید