تهران- الکوثر: در قسمت شمالی روسیه یک قلعۀ رویایی شبیه قصرهای دیزنی‌لند در شهرکازان وجود داردکه به آن مسجد قل شریف می گویند که  در نگاه اول مسجد قل شریف به نظر محل زندگی یک شاهزادۀ افسانه‌ای می‌رسد، اما در حقیقت مسجد قل شریف است. این مسجد بزرگترین مسجد روسیه و از مهم‌ترین بناهای مسلمانان این کشور است.

مسجد قل شریف غیر از اینکه محل گردهمایی مسلمانان و برگزاری نماز جمعه و دیگر مناسک دینی اسلام است، از جاذبه‌های توریستی و گردشگری روسیه هم به شمار می‌آید. معماری این مسجد نسبت به مسجدهای دیگر بسیار متفاوت و قابل‌توجه است و از این لحاظ بسیاری از گردشگران جذب آن می‌شوند.

تاریخچۀ مسجد قل شریف

این مسجد ابتدا در قرن ۱۶ میلادی در بخش مسلمان‌نشین شهر قازان ساخته شد. مردم این قسمت شهر با باقی روس‌ها تفاوت داشتند و به زبان تاتاری صحبت می‌کردند. در آن زمان مسجد قل ‌شریف بزرگترین مسجد اروپا نام گرفته بود و نشانۀ قدرت تاتارها و معماری آنها در آن دوران بود.

این مسجد به افتخار امام جماعت آن قل شریف نام گرفت و با کتابخانه و مدرسۀ اسلامی خود کمک شایانی به گسترش دانش اسلامی و اصول این دین در منطقه کرد.

متاسفانه با قدرت گرفتن ایوان مخوف در روسیه و حملۀ او به قازان در سال ۱۵۵۲ میلادی، این بنای باشکوه تخریب شد.

بعضی محققین بر این باور هستند که معماری مسجد قل‌شریف اولیه،  الهام‌بخش ساخت کلیسای جامع سنت باسیل بوده است که سه سال پس از تخریب قل‌شریف ساخته شد.

در سال ۱۹۹۶ به درخواست مینتیمر شایمیف رئیس‌جمهور تاتارستان تصمیم گرفته شد مسجد قل‌شریف در همان مکان سابق بازسازی شود. هنگام طراحی و ساخت بنای جدید هدف اصلی آن بود که مسجد جدید تا جای امکان همانند مسجد اولیه و قدیمی ساخته شود و نام و معماری آن را زنده نگه دارد. مسجد جدید سرانجام در سال ۲۰۰۵ تکمیل شد و درهای آن را به روی مردم گشودند.

مسجد قل شریف امروزی

مسجد قل شریف جدید در ژوئن سال ۲۰۰۵ در جشن هزار سالگی قازان افتتاح شد و به سرعت به نماد این شهر و یکی از مقاصد توریستی آن تبدیل شد. مسجد قل شریف همچنین در فهرست میراث فرهنگی یونسکو نیز ثبت شده است.

این مسجد گنجایش ۱۵۰۰ نفر را در داخل ساختمان و حدود ده هزار نفر را در محوطۀ روباز خود دارد.

گنبد مسجد ۳۹ متر ارتفاع دارد و با چهار منارۀ ۵۷ متری احاطه شده است. دورتادور گنبد پنجره‌هایی به شکل لاله در هنر اسلامی تعبیه شده است. نمای این مسجد به صورت کلی با رنگ سفید و آبی کار شده است.

این بنا از ساختمان اصلی مسجد و دو ساختمان کلاه‌فرنگی تشکیل شده است. مسجد اصلی دارای پنج طبقه است و مناسک دینی و گردهمایی‌های مسلمان در آن برگزار می‌شود. با وجود اینکه مسجد قل شریف در رابطه با مراسم دینی و اجتماعات مسلمانان فعال است، اما پذیرای گردشگران نیز هست. البته گردشگران غیرمسلمان نمی‌توانند حین مراسم مذهبی وارد مسجد شوند؛ و دیدار آنها از فضای داخلی مسجد از طریق بالکن‌هایی که دورتادور فضای داخلی تعبیه شده است امکان‌پذیر است. این مسجد همچنین دارای موزه‌ای است که تاریخچۀ گسترش اسلام در این منطقه را به نمایش می‌گذارد.

کتابخانه، مرکز نشر کتب اسلامی، دفتر امام و سرسرایی مخصوص جشن ازدواج مسلمانان نیز از دیگر بخش‌های مسجد قل شریف در روسیه است.

برای ساخت دیوارهای این شاهکار معماری از سنگ مرمر رشته‌کوه اوارل استفاده شده است. چلچراغ کریستالی شبستان ساخت کشور چک و فرش‌های نفیس آن هدیۀ کشور ایران است.

برای ساخت مسجد قل شریف از کمک‌های مردمی هم استفاده شده است که نام این افراد خیر در کتابی که در سرسرای اصلی قرار دارد نوشته شده است. در این سرسرا همچنین نسخه‌هایی از قرآن کریم به زبان‌های مختلف نگهداری می‌شود.
 

از صفحه ندای نور الکوثر فارسی هم دیدن کنید