تهران- الکوثر: الجزایر، مصر، مراکش و تونس از جمله کشورهای شمال آفریقا هستند که شیعیان آنها همگام با شیعیان سایر مناطق جهان ، به سوگ آن امام همام می‌نشینند و جلسات عزاداری برگزار می‌کنند. در برخی مناطق شرق آفریقا نیز شیعیان با برگزاری مراسم عزاداری سینه زنی ، سخنرانی ، اطعام فقرا ، سیاهپوش کردن اماکن ، تعطیل کردن کار و کسب در روزهای نهم و دهم محرم و همچنین روز بیستم صفر ( اربعین ) ، به سوگ می‌نشینند که از جمله می‌توان به کشورهای  تانزانیا ، ماداگاسکار ، زنگبار، کومور و مومباسا اشاره کرد.

گرامیداشت محرم در شرق آفریقا و در جزایر زنگبار ، مومباسا و مجمع الجزایر کومور، هر سال با آغاز سال هجری قمری توسط شیعیان با برگزاری امور و مراسم مختلفی آغاز می شود. شیعیان در شرق آفریقا در مراسم ماه محرم با  سیاه پوش کردن اماکن و مساجد و منازل خود ، به برگزاری جلسات  مذهبی با دعوت از مبلغین مشهور و خطیبان برجسته اسلامی برای سخنرانی در مساجد اصلی می پردازند. مراسم نوحه خوانی و سینه زنی ، تعطیلی کسب وکار در ایام تاسوعا و عاشورا و اربعین ، برپایی مراسم زیارت عاشورا در حسینیه ها و مساجد ، برپایی نمایشگاههای نمادین از صحنه کربلا و وقایع تاریخی تاریخ اسلام و تعزیه خوانی، راهپیمایی در دارالسلام و زنگبار و اطعام عزاداران و مستمندان که به "نیاز" معروف است ، از مراسم ماه محرم در این منطقه است .

این آداب از شهر به شهری دیگر و کشور به کشوری دیگر ، متفاوت است و شیعیان بومی نیز که آموزه های تشیع با فرهنگ آنها عجین شده است با برگزاری مراسم خاص ، یاد این ایام را زنده نگه می دارند . در حال حاضر مردم آفریقا ، گرامیداشت  عاشورا را معرف حضور شیعیان و عاشقان اهل بیت علیهم السلام درقاره  آفریقا می دانند.

در خصوص نحوه ورود آیین های عزاداری و برپایی مراسم عاشورا و اربعین در آفریقا ، تاریخ مکتوبی وجود ندارد ، اما تحقیقات انجام شده در کشورهای تانزانیا و ماداگاسکار و جزایر کومور و زنگبار نشان می دهد که مبلعین و علمای ایرانی تبار ، نقش موثری در سازماندهی شیعیان و برپایی مراسم عزاداری ماه محرم  داشته اند . با هدایت آنها ، مساجد و حسینه های متعددی دراین کشورها بخصوص  جزیره زنگبار ساخته شده است و مکانهایی همچون تعزیه خانه و ماتم خانه در شهرها و مساجد و حسینیه های آنها  وجود دارد .

مبلغان شیعی از جزیره زنگبار ، به ترویج تشیع در جنوب آفریقا و کشورهای ماداگاسکارو مجمع الجزایر کومور و از طرفی دیگر در شرق آفریقا و تانزانیا ، کنیا و جزیره "مومباسا "در اقیانوس هند پرداخته اند و اکنون نیز در ایام محرم و صفر ، این مساجد و حسینیه ها پذیرای عاشقان حسینی هستند . در قرن معاصر نیز حضور مبلغین ایرانی تبار و سفر علمای ایرانی به شرق آفریقا و سکونت در جزیره زنگبار ، از عوامل غیرقابل انکار تبلیغ آیین تشیع و فرهنگ  عاشورا بوده است.

در تانزانیا و زنگبار و کشورهایی مانند ماداکاسگار و کومور افرادی وجود دارند که در ایام محرم به زبان فارسی ، نوحه و روضه می خوانند و در زنگبار ، هر ساله در ایام محرم و اربعین مراسم سنتی سینه زنی و نوحه خوانی برگزار می شود. یکی از این مراسم عزاداری ، موسوم به سینه زنی بوشهری است که اشعاری همچون «علی اصغر زینب ـ نور چشم‌های زینب» را نیز می خوانند. در این مراسم  افراد با حلقه زدن و دست انداختن گردن یکدیگر می چرخند وشیعیان بومی نیز با فراگرفتن این نوع سینه زنی  آن را مدیون ایرانیان می دانند.

علاوه بر حضور ایرانیان و مبلغین ایرانی در زنگبار که ارتباط تنگاتنگی با شیعیان خوجه اثنی عشری داشتند و امامان جماعت و ملجاء شعیان هندی تبار بوده اند، برخی دیگر از شیعیان  نیز دارای تشکیلات و حسینیه هایی در کشورهای آفریقایی هستند و در کشورهای غرب آفریقا مانند ساحل عاج، سنگال و بنین حضور دارند. از جمله ساکنان لبنانی تبار،  حضور منسجمی در ترویج تشیع و برپایی مجالس سوگواری و ایام محرم و تاسوعا دارند.

در تانزانیا و جزیره زنگبار نیز مکانی به نام حسینیه بحرینی ها وجود دارد که شیعیان عرب تبار بحرینی و عمانی، اقدام به عزاداری برای سید الشهداء می کنند. در ایام اربعین، دسته های عزاداری شیعیان با حضور در این محل که مکان استقرار شیعیان بومی زنگبار است، مراسم عزاداری برگزار می کنند. در این مراسم اسبی که نماد  ذوالجنان است در خیابانها به گردش در می آید و شیعیان و عزاداران حسینی، مردم آفریقا را از ظلمی که بر نوه رسول خدا واقع شده است آگاه می سازند و این اسب خونین ، ظلم امویان را به دیگر مسلمانان  یادآوری می کند.

در ایام محرم، شیعیان خوجه در مسجد مرکزی شیعیان دارالسلام، مراسم مشهور به "روز حسین" را برگزار می کنند و نمایندگان فرقه های اسلامی و اهل سنت و شیعیان بومی با حضور دراین مراسم، به زبان محلی و سواحیلی، برای معرفی و تر ویج  مکتب تشیع، برای حاضران سخنرانی می کنند. در ایام محرم وصفر هر سال خیابانها و مراکز اصلی پایتخت دارالسلام و مسجد مرکزی شیعیان، سیاه پوش می شود و از شب اول محرم، شیعیان خوجه هندی با برپایی ماکت واقعه کربلا و سیر روزشمار دهه اول محرم و پخش روضه و مرثیه از معابر و مساجد و اماکن متعلق به خود ،  این ایام را گرامی می دارند.

حضور پر شور درنماز جماعتهای یومیه و عزاداری شبانه و سخنرانی وعاظ مشهور در شبهای محرم به خصوص روزهای تاسوعا و عاشورا از با شکوه ترین مراسم شیعیان در درالسلام است. با نزدیک شدن روز عاشورا شیعیان مقیم دارالسلام با همراهی بومیان در شب عاشورای محرم هر سال با برگزاری راهپیمایی شب عاشورا از مسجد قدیمی شیعیان به سمت مسجد مرکزی شیعیان، سینه زنی و نوحه خوانی می کنند و در میان حرکت دسته عزاداری برخی از هندوها و غیرشیعیان نیز حضور می یابند و به نذر و نیاز می پردازند.

از صفحه گردشگری الکوثر فارسی دیدن کنید

مطالب اختصاصی محرم را اینجا پیگیری کنید