تهران- الکوثر:   روز چهارم شعبان سال 26 ه. ق در شهر مدینه منوره فردی دیده به جهان گشود که بعدها سیره و سلوک زندگی او دایره المعارفی از اوصاف و ویژگی عبادالصالحین شد. شیر مردی از دیار اهل بیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله) که سیمای زندگی او درس های ماندگاری برای جوانمردان تاریخ به یادگار گذاشت و روش صحیح زندگی را به همگان آموزش داد. 
چهارم شعبان المعظم سال روز میلاد قمر منیر بنی هاشم عباس بن امیر المؤمنین (علیه السلام) به همین مناسبت به پاره ای از اوصاف با عظمت این امام زاده جلیل القدر خواهیم پرداخت. 

در وصف او از ششمين امام نور این چنین نقل شده است: «عموى گرانقدرم، عباس، انسانى هوشمند و ژرفنگر و آراسته به ايمانى آگاهانه و استوار و عميق بود؛ به همراه حسين(عليه السّلام) دليرانه مبارزه كرد و در آزمون سخت زندگى- با به جان خريدن رنج ها و گرفتاري هاى بسيار در راه خدا- سرفراز و سربلند سر بر آورد و پس از جهادى سترگ و شجاعانه، جان را در راه خدا هديه كرد. او در كربلا پرچمدار قهرمان و كار آمد اردوگاه آزادى بود.»

قمر بنی هاشم جلوه ای از اوصاف حمیده

متون و منابع اسلامی جلوه های زیبایی از اوصاف و کمالات اخلاقی و دینی قمر بنی هاشم(علیه السلام) را در خود به یادگار دارد، به طوری که اقتدا و بهره گیری از این اوصاف و زیبایی های اخلاقی می تواند مایه نجات و چراغ راه رادمردان تاریخ باشد.

1- اسوه عبودیت و بندگی
یکی از مهمترین و زیباترین اوصاف بندگان خوب خدا که به تعبیر قرآن کریم از ایشان با عبارت «عِبادُ الرَّحْمن» یاد شده است عبودیت و بندگی حق تعالی است. خدای متعال در آیاتی ایشان را این چنین توصیف کرده است: «وَ الَّذينَ يَبيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِياماً؛[فرقان، آیه64] كسانى كه شبانگاه براى پروردگارشان سجده و قيام مى‏كنند.»، و یا اینکه در سوره فتح باری تعالی می فرماید: «علامتِ [مشخّصه‏] آنان بر اثر سجود در چهره ‏هايشان است.»[1]
در بین صفات قمر بنی هاشم نیز یکی از ویژگی های ارزشمند ایشان، عبودیت و بندگی حق تعالی است، به طوری که در مقاتل و منابع اسلامی در توصیف این بنده خوب خدا این چنین نقل شده است: «بِاَنَّهُ كانَ بَينَ عَينَيهِ اَثَرَ السُّجُود؛[2] بر پیشانی او، اثر سجود پیدا بود.» 

بدون شک توفیق عبودیت و بندگی حق تعالی یکی از ملاک و معیارهای مهمی است که عباس را در زمره اولیای الهی قرار داده است، به طوری که امام صادق(علیه السلام) به نقل از منابع روایی در زیارت ایشان می فرماید: «السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ- الْمُطِيعُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِين‏؛[3]درود بر تو اى بنده نيكوكار، بنده‏اى كه فرمان بردار خدا و رسولش و امير المؤمنين‏...»

2-اسوه بصیرت و دشمن شناسی 
از جمله بارزترین اوصاف حمیده ای که حضرت عباس(علیه السلام) را به درجه عبادالصالحین رسانید، ویژگی بصیرت ژرف و جامعی بود که به او قدرت تشخیص حق از باطل را داد، به طوری که او را  موفق به تبعیت و پیروی از ولی خدا کرد. بصیرتی که موجب شد در مقابله ی با ظالمان ذره ای به خود شک و تردید راه ندهد و همچون کوهی استوار و با صلابت در برابر سیل جهل و ناجوانمردی ایستادگی کند و اجازه تعرض به حریم پاک اهل بیت را ندهد؛ کما اینکه در منابع روایی یک امام معصوم(علیه السلام) این چنین در خصوص ایشان شهادت می دهد: 

« و خدا را شاهد مى‏ گيرم كه تو همان راهى را رفتى كه اصحاب بدر رفتند همان كسانى كه در راه خدا جهاد كرده، و در جهاد با دشمنان خدا زبان به پند و نصيحت گشوده و خالص آن را به جا آوردند، در نصرت دوستان خدا سعى بليغ نموده، و از دوستان و محبّين حق تعالى دشمنان را دفع كردند، پس خدا برترين و با فضيلت‏ ترين و بيشترين جزاها و پاداش‏ ها را به تو عطاء فرمايد، و نيز وافر و وافرترين پاداش كسى كه به بيعتش وفاء نموده..»[4]

از جمله بارزترین اوصاف حمیده ای که حضرت عباس(علیه السلام) را به درجه عبادالصالحین رسانید، ویژگی بصیرت ژرف و جامعی بود که به او قدرت تشخیص حق از باطل را داد، به طوری که او را موفق به تبعیت و پیروی از ولی خدا کرد. بصیرتی که موجب شد در مقابله ی با ظالمان ذره ای به خود شک و تردید راه ندهد و همچون کوهی استوار و با صلابت در برابر سیل جهل و ناجوانمردی ایستادگی کند و اجازه تعرض به حریم پاک اهل بیت را ندهد.

3-ایمان استوار و پابرجا
اطاعت پذیری و حق مداری حضرت عباس (علیه السلام)، بصیرت و تیز بینی به او عطا کرده بود که حتی در بحبوحه جنگ امان نامه دشمن را پس می زند و به دفاع از ولی خدا تمام قامت می ایستد و دشمن را سرخورده و ملول می سازد. 
در وصف او از ششمين امام نور این چنین نقل شده است: «كانَ عَمُّنَا العَبّاسُ بنُ عَلِيٍّ نافِذَ البَصيرَةِ صُلبَ الإيمانِ جاهَدَ مَعَ أبي عَبدِاللّه ِ و أبلى بَلاءً حَسَنا و مَضى شَهيدَا؛ عموى گرانقدرم، عباس، انسانى هوشمند و ژرفنگر و آراسته به ايمانى آگاهانه و استوار و عميق بود؛ به همراه حسين(عليه السّلام) دليرانه مبارزه كرد و در آزمون سخت زندگى- با به جان خريدن رنج ها و گرفتاري هاى بسيار در راه خدا- سرفراز و سربلند سر بر آورد و پس از جهادى سترگ و شجاعانه، جان را در راه خدا هديه كرد. او در كربلا پرچمدار قهرمان و كار آمد اردوگاه آزادى بود.»[5]

4-وفا داری به امام
به اذعان قرآن کریم یکی از برجسته ترین اوصاف و ویژگی بندگان خوب خدا امانت داری و وفای به عهد است.[6] قمربنی هاشم، در این عرصه نیز سربلند و اسوه جهانیان بود؛ چرا که به راستی او به خوبی امانت الهی را شناخت و در پاسداری از آن تا آخرین لحظه عمر شریف خود اندکی عقب ننشست. 
جلوه ای از وفاداری عباس را می توان شب عاشورا به نظاره نشست، شبی که امام بیعت خود را از یاران برداشت، عباس این چنین قاطع و اشکبار فرمودند:« لم نفعل ذلك؟ النبقی بعدك؟ لا ارانا الله ذلك ابدا؛[7] برای چه این كار را انجام دهیم؟ آیا برای آنكه بعد از شما باقی باشیم؟ نه، خدا این را [یعنی جدایی از شما را] هرگز به ما نشان ندهد.»
پی نوشت ها:  
[1]. سوره فتح آیه29:  «سيماهُمْ في‏ وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُود»
[2]. مقاتل الطالبین، ص118. 
[3]. كامل الزيارات؛ ص257. 
[4]. همان: «أُشْهِدُ اللَّهَ أَنَّكَ مَضَيْتَ عَلَى مَا مَضَى عَلَيْهِ الْبَدْرِيُّونَ- الْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ الْمُنَاصِحُونَ لَهُ فِي جِهَادِ أَعْدَائِهِ الْمُبَالِغُونَ فِي نُصْرَةِ أَوْلِيَائِهِ الذَّابُّونَ عَنْ أَحِبَّائِهِ فَجَزَاكَ اللَّهُ أَفْضَلَ الْجَزَاءِ- وَ أَكْثَرَ الْجَزَاءِ وَ أَوْفَرَ الْجَزَاءِ وَ أَوْفَى جَزَاءِ...»
[5]. در سوگ امير آزادى ( ترجمه مثير الأحزان )، ص254. 
[6]. مومنون، آیه8: « وَ الَّذينَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ؛ و آنان كه امانت ها و پيمان خود را رعايت مى‏ كنند،»
[7].وقعة الطف، ص: 198. 

از صفحه دین و زندگی الکوثر فارسی دیدن کنید

آموزش سوره های قرآن ویژه کودکان

لینک کانال الکوثرفارسی در سروش اینجا