تهران- الکوثر:  اردن با نام رسمی پادشاهی اُردُن هاشمی (به عربی: اَلمَمْلَکَة اَلأُرْدُنِیَّة اَلهَاشِمِیَّة) از پادشاهی‌های عرب در غرب آسیاست که در شرق رود اردن قرار دارد. پایتخت اردن شهر اَمّان است. جمعیت این کشور ۶٫۵ میلیون نفر است و ۹۸ درصد مردم آن عرب هستند.

نوع حکومت آن پادشاهی مشروطه و پادشاه کنونی آن ملک عبدالله دوم است. واحد پول اردن دینار اردن است.

مردمان نَبَطی از هزاره‌های یکم و دوم پیش از میلاد در این منطقه زندگی می‌کردند. کشور کنونی اردن در سال ۱۹۲۱ تأسیس شد، در سال ۱۹۲۲ به عنوان یک تحت‌الحمایه بریتانیا به رسمیت شناخته شد و در سال ۱۹۴۶ به استقلال رسید. نیمی از اردن را صحرای عرب پوشانده ولی بخش باختری کشور در هلال حاصلخیز واقع شده و دارای زمین‌های قابل کشت و هم‌چنین جنگل است.

نام

اردن هم نام کشور است و هم نام رود. واژه اردن به معنای پالاینده و پالایه و همچنین نام گونه‌ای ابریشم است. با وجود این ابهام معنی، از دیرباز واژه اردن رایج بوده و گاه نیز به صورت کنعان بکار رفته‌است. روزگاری بدان مملکت موآب، مملکت ادوم و مملکت جلعاد نیز می‌گفته‌اند. در دوره‌هایجنگهای صلیبی بدان نام ولایت‌های مونترال، کرک و مملکت لاتینی اورشلیم نیز داده شده‌است.

پیشینه

در روزگار اخیر به دلیل استعمار بریتانیا سرنوشت آن با فلسطین توأم بوده‌است. بدین جهت بریتانیا سرزمین شرقی رود اردن را فرااُردن نامگذاری کرد. کشور اردن مدتی تحت‌الحمایه انگلستان بود تا آنکه مستقل شد. حکومتی که در اردن بر سر کار آمد از خاندان هاشمی بود، از این‌رو از سال ۱۹۴۹ کشور اردن به نام اردن هاشمی شناخته شد.

جغرافیا

اردن کشوری است در خاورمیانه که از شمال با سوریه، از شمال شرقی با عراق، و از شرق و جنوب با عربستان سعودی و از غرب با اسرائیل و کرانه باختری رود اردن همسایه‌است، که مجموع خطوط مرزی اردن با این کشورها به ۱۶۱۹ کیلومتر می‌رسد.اردن از جنوب به خلیج عقبه مماس است و از آن رو حدود ۲۶ کیلومتر نیز مرز آبی دارد؛ و این در میان کشورهای عربی کمترین مرز آبی به شمار می‌رود.مساحت اردن به طور عمده از صحراهای خشک و بایر تشکیل شده‌است. اما در بخش‌های باختری ارتفاعاتی نیز وجود دارد. در نوار مرز غربی اردن، رود اردن جاری است که این کشور را از اسرائیل جدا می‌کند. بلندترین نقطه اردن، قله جبل رم(۱۷۳۴ متر) است و پست‌ترین نقطه آن دریای مرده (بحر المیت) است. سرزمین اردن کنونی را بخشی از گهواره تمدن بشریت دانسته‌اند.

شهرهای عمده اردن امان (پایتخت) در شمال باختری و شهرهای اربد و الزرقا در شمال هستند.

از آنجا که بخش بزرگی از اردن صحراست آب و هوای آن نیز خشک و بیابانی است. این در حالی است که نواحی باختری کشور در طول سال، (از نوامبر تا آوریل) شاهد بارش نسبی است. در قسمت شرقی مرز اردن و عربستان زیگزاگ عجیبی دیده می‌شود. با توجه به این که این زیگزاگ دلیل روشنی ندارد داستانی در مورد آن ساخته شده که بر اساس آن وینستون چرچیل وزیر مستعمرات وقت بریتانیا که مسئول ترسیم مرزهایفرااردن در سال ۱۹۲۱ بوده بر اثر سکسکه دچار لرزش دست شده و مرز را به این صورت کشیده و بعد هم اجازه تغییر آن را نداده است. اما با نگاه دقیق‌تر مشخص می‌شود که چرچیل با دقت این زیگزاگ را طراحی کرده و بخشی از صحرا که از ازرق به سوی مرز عراق کشیده می‌شود را در خاک فرااردن قرار داده تا هم راه ارتباطی مهمی بین دمشق و شبه جزیره عربستان در خاک اردن قرار گیرد و هم با توجه به استقرار فرانسوی‌ها در سوریه یک خط هوایی مستقیم و امن از مدیترانه تا هند برای انگلیس فراهم شود.

تقسیمات کشوری

اردن از لحاظ اداری و اجرایی به ۱۲ استان تقسیم می‌شود. کشور اردن به دوازده استان (به عربی: محافظة) تقسیم می‌شود. هر یک از استان‌های دوازده‌گانه تحت هدایت و رهبری استانداری است که توسط پادشاه منصوب می‌شود. همچنین برای هر یک از استان‌ها و پروژه‌های توسعه و آبادانی در مناطق متبوع آنها مقامات خاصی نیز در نظر گرفته می‌شوند. استان‌های اردن/ استان‌ها به حدود ۵۲ ناحیه تقسیم می‌شوند.

ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی

ادیان و مذاهب:

بیشتر مردم پنج میلیون نفری اردن مسلمان و اهل سنت هستند و شیعیان 2 درصد از جمعیت این کشور را تشکیل میدهند. با وجود این دولت اردن به حقوق شیعیان بی اعتنایی کرده و آنها را تحت فشار قرار میدهد. شیعیان در کشور سنی مذهب اردن هیچ مسجد و حسینیه‌ای ندارند و روز تاسوعا و عاشورا در داخل ضریح شهدای موته به عزاداری می‌پردازند.

شیعیان در اردن

اُردن، با نام رسمی اُردُن هاشمی، از کشورهای جنوب غربی آسیا است. جنگ موته در جنوب این کشور رخ داده است، البته در آن زمان اردن کشور مستقلی نبود و در کنار فلسطین بخشی از شام به شمار می‌آمد. آرامگاه جعفر طیار، مزار و محلشهادت شهدای موته و غار اصحاب کهف از جمله زیارتگاه‌های شیعیان در این کشور است. پیشینه تشیع در اردن به قرن چهارم قمری باز می‌گردد. در قرن پنجم تسلط فاطمیان مصر بر این کشور بر نفوذ تشیع در آن افزود، اما تسلط سلجوقیان، ایوبیان و اشغال برخی شهرهای فلسطین به دست صلیبیان، سبب مهاجرت شیعیان اردن به لبنان گردید.

شیعیان اردن متکشل از چچن‌ها(حدود ۲،۰۰۰ تن) و شماری شیعه مهاجر از کشورهای عراق و لبنان هستند و شمار اندکی دروزی(حدود ۲۰۰ تن) نیز در این کشور زندگی می‌کنند. آمار دقیقی از جمعیت شیعیان این کشور در دست نیست. پورتال اهل بیت، شمار آنان را در ۲۰۰۸م ۱۴۶،۵۹۷ تن و مرکز تحقیقات pew در ۲۰۰۹م ۶۲.۰۰۰ تن تخمین زده‌اند. در مجموع حدود ۲٪ از جمعیت این کشور را شیعیان تشکیل می‌دهند. شیعیان اردن تحت فشار دولت این کشور مسجد و حسینیه‌ای ندارند، آنان مراسم عزاداری محرم را در مزار شهدای موته برگزار می‌کردند، اما دولت اردن به دلیل هراس از نفوذ و گسترش تشیع در این کشور، مانع از برگزاری این مراسم شد. عبدالله دوم، پادشاه این کشور نیز نخستین کسی بود که مسئله خطرهلال شیعی را مطرح کرد. افرادی نیز با اتهام ترویج مذهب شیعه در این کشور بازداشت شده‌اند.

اقتصاد:

اردن کشوری کوچک با منابع طبیعی محدود است. این کشور در حال حاضر راههایی برای گسترش تامین آب محدود خود می‌یابد و بویژه از طریق همکاری‌های منطقه‌ای از منابع موجود خود استفاده بهتری می‌برد. همچنین اردن در تامین قسمت اعظمی از نیازهای انرژی خود به منابع خارجی وابسته‌است. در خلال دهه ۹۰، نیازهای نفت خام این کشور از وارداتی که از عراق و دیگر کشورهای همسایه می‌شد تامین می‌گردید. از اوائل سال ۲۰۰۳، نفت مورد نیاز اردن توسط کشورهای عضو شورای همکاری خلیج تامین می‌شده‌است. علاوه بر آن، خط لوله انتقال گاز عرب از مصر به شهر بندری عقبه واقع در جنوب اردن در سال ۲۰۰۳ تکمیل شد. دولت در نظر دارد این خط انتقال گاز را به شمال و تا منطقه امان و مناطق ورای آن گسترش دهد. از سال ۲۰۰۰ به این سو، صادرات محصولات تولیدی سبک، که عمدتاً شامل منسوجات و پوشاک تولید شده در مناطق صنعتی استاندارد، نیروی پیش برنده رشد اقتصاد این کشور بوده‌است. در سال ۱۹۹۶، آمریکا و اردن قرارداد هواپیمایی درون مرزی امضا کردند که زمینه را برای هوای آزاد بین دو کشور فراهم می آورد.

جاذبه های گردشگری:

پترا در معان، که مرکز نباتی‌ها است، شهری کامل است که در دل کوه آن را تراشیده‌اند. صخره‌های آن رنگی و اغلب صورتی است و ورودی این شهر قدیمی روزنه بزرگ و باریکی است به نام سیگ که آن هم در دل کوه جای گرفته‌است. در داخل شهرهای نیز بناهای بسیاری وجود دارد که تمام آنها (به استثنای ۲ مورد) از سنگ تراشیده شده‌اند، از جمله خزانه داری اردن که هم اکنون سازمان عجایب هفت گانه جدید آن را به عنوان یکی از نامزدهای قرار گرفتن در فهرست عجایب هفت گانه جدید جهان انتخاب کرده‌است.

ام قیس شهری است که در محل شهر ویران شده گادارا که از شهرهای روم باستان هلنی است، قرار گرفته‌ است.

عجلون که به خاطر قلعه الرباض اسلامی اش معروف است.

جراش، که به خاطر معماری رومی باستانی اش، ازقبیل ستونها و تاقهایش معروف است.

امان که تماشاخانه رومی اردن و چند موزه دیگر در آن جای گرفته‌اند.

ال کرک که کاخ ال-کراک که کاخی مهم ومتعلق به زمان صلاح الدین است در آن قرار دارد.

جاذبه هاب گردشگری مذهبی:

البتراء، آرامگاه جعفر پسر ابی طالب، آرامگاه زید پسر حارثه، آرامگاه عبدالله پسر رواحه، آرامگاه سعد پسر ابی وقاص، آرامگاه ابو عبیده عامر جراح، آرامگاه شرحبیل پسر حسنه، آرامگاه معاذ پسر جبل، آرامگاه ضرار پسر ازور، مقام پیغمبر ایوب، مقام پیغمبر شعیب، مقام پیغمبر یوشع بن نون، مقام پیغمبر هارون، غار اصحاب کهف، آثار جرش

مدابع، مرکز گردشگری مذهبی اردن است که اماکن مذهبی مهمی را در خود جای داده‌است: 1- نقشه مدابع 2- رود اردن، که یحیای تعمید دهنده در آن عیسی مسیح را غسل تعمید داد 3- کوهستان مبو (اردن)/ کوهستان مبو

جاذبه‌های دریایی:

دریای میت، که به خاطر شناوری عجیب و غریب و نمکهای طبیعی آن که در اغلب اوقات به چشم می‌خورد، شهرت یافته‌است. دریای میت که ۴۰۲ متر زیر سطح دریا قرار گرفته، پایین‌ترین نقطه اردن محسوب می‌شود و هر ساله ۱ متر پایین تر می‌رود. دریای میت در نزدیکی رود اردن قرار دارد.

عقبه شهری است در ساحل خلیج عقبه که مراکز خرید و هتلها ی فراوانی در آن قرار دارد و دسترسی به ورزشهای آبی در آن میسر است.

دیگر مکانهای گردشگری:

وادی روم صحرایی است مملو از کوه‌ها و تپه‌ها که در جنوب اردن قرار دارد. وادی روم به خاطر مناظر زیبا و چشمگیری که دارد و نیز به خاطر گونه‌های مختلف ورزش که در آن انجام می‌شود، از قبیل صخره نوردی، شهرت یافته‌است.

امان شهری است کاملا مدرن که بازارچه، مراکز خرید، هتلها و یک آمفی تئاتر قدیمی رومی و غیره در آن قرار دارند.

ماهیس که دارای مکانهای مذهبی مهم و چشم اندازهای فوق العاده‌است.

آب و هوا

از آنجا که قسمت اعظم اردن صحراست آب و هوای آن نیز خشک و بیابانی است. این در حالی است که قسمت باختری کشور در طول دوران بارندگی سالیانه، (از نوامبر تا آوریل) شاهد بارش نسبی است.

کد تلفن: 00962
کد اینترنتی: jo.

از صفحه گردشگری الکوثر فارسی دیدن کنید

برای عضویت در کانال سروش الکوثرفارسی کلیک کنید