به گزارش پایگاه شبکه الکوثر، اندیشکده انگلیسی راسی نوشت: در پی استعفای سعد حریری، نخست وزیر لبنان، در ریاض، و تشدید تنش بین عربستان سعودی و لبنان، دیروز ریاض از شهروندان خود خواست تا فورا لبنان را ترک کنند.

این موضوع، راه را برای «صلح سوری» (Pax Syriana) جدید گشوده است. اصطلاح «صلح سوری» پس از جنگ جهانی دوم و زمانی ایجاد شد که لبنان و سوریه به استقلال خود از فرانسه دست یافتند و سوریه بر امور لبنان حکمفرما بود.

با این حال، هفته پیش با استعفای (ظاهرا تحت فشار) سعد حریری، نخست وزیر لبنان، زمینه های «صلح سوری» نیز ظاهر شده است، چراکه دمشق اکنون همه  مهره های سیاست لبنان را در اختیار دارد.

هنگامی که حریری استعفای خود را از ریاض، پایتخت عربستان، به بهانه مداخله ایران، اعلام کرد، درک این ادعا برای ناظران چندان سخت نبود که اختیارات دست چه کسی است، زیرا این موضوع بازتابی از دیدگاه سعودی ها از بازی قدرت منطقه ای محسوب می شد.

شاید این ادعا چندان بی ربط نباشد که عربستان سعودی، حریری را مجبور به استعفا کرده است. دلیل این موضوع آن است که دمشق اکنون بار دیگر به عنوان بازیگری عمده در امور منطقه ظهور کرده است و این موضوع دلیل اصلی ناامیدی عربستان سعودی از لبنان است.

به نظر می رسد که عربستان سعودی دیگر در جنگ سوریه و به صورت پیش فرض در لبنان، از قدرت میانجیگری برخوردار نبوده و کنار گذاشته شده است. با توجه به اینکه یمن به اولویتی حیاتی برای عربستان تبدیل شده است و قطر و ترکیه هم در سوریه به جبهه ایران و روسیه پیوسته اند، ریاض به عنوان یک قدرت منطقه ای، طرد شده است.

پیش از این، سعودی ها در اتحاد با سوریه و خانواده اسد، نفوذ خود را در لبنان تثبیت کرده بودند. در واقع، ملک عبدالله پیشین، اتحاد با سوریه را راهی برای مقابله با نفوذ ایران قلمداد می کرد.

با این حال، هنگامی که دولت سوریه سرزمین های از دست رفته را باز پس گرفت و کنترل خود بر شهرهای بزرگ را بدست آورد، نفوذ دمشق نه تنها در لبنان، بلکه در مصر و الجزایر باعث ناامیدی عربستان سعودی شد.

متحدان سوریه در لبنان از رده های بالاتر هستند از جمله رئیس جمهور میشل عون از مسیحیان مارونی؛  نبیه بری، رئیس مجلس، از شیعیان جنوب لبنان و رهبر حزب امل؛ حزب ملی گرای سوسیالیست سوریه که اکثر یونانی ارتدوکس هستند؛ و شیعیان سازمان قدرتمند حزب الله.

از زمان جنگ داخلی دهه 1970 [در لبنان]، انتخاب و عزل رهبران لبنان به دست دمشق انجام می شد و همه احزاب دخیل، اعم از سنی ها، شیعیان، دریوزی ها، مسیحیان از مظاهرا مختلف و فلسطینیان، تحت امر دمشق بودند. حتی اسرائیل نیز آن را پذیرفته بود، هرچند که با مارونی ها و یونانیان ارتدوکس روابط خاصی برقرار کرده بود.

 جوبین محمد گودرزی در مورد این پرسش که چه کسی اکنون بر لبنان حکم می راند، سوریه یا ایران؟ در کتاب خود، با عنوان «ایران و سوریه: اتحاد دیپلماتیک و سیاست قدرت در خاورمیانه»، تصریح می کند که تهران بیشتر به دمشق نیاز دارد تا دمشق به تهران. در لبنان، تصمیمات راهبردی کلی بیشتر در اختیار سوریه است تا ایران.

اخیرا رقابت بین ایران و عربستان سعودی بر سر سلطه منطقه ای، برعناوین رسانه ها حاکم بوده است. از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه، عربستان سعودی و متحدان این کشور در حوزه خلیج فارس، از جمله امارات، از حضور خود در لبنان کاسته اند.

این کشورها در سال 2015، شهروندان خود را از سفر به لبنان منع کرده اند و عربستان سعودی نیز کمک نظامی خود را در سال 2016 کاملا قطع کرده است. اما، این موضوع در را به روی ایران گشوده است.

اوضاع وقتی پیچیده تر شد که اسناد لو رفته تایید کرد که عربستان سعودی در آخرین تلاش خود برای برکناری رئیس جمهور بشار اسد، در حملات شورشیان به کاخ ریاست جمهوری در دمشق دست داشته است.

با این حال، این رویدادها برای برخی از ناظران باتجربه تحولات دمشق تعجب آور نبود، بطوری که، یکی از آنها در این مورد هشدار داده بود که بی ثباتی سوریه به جنگ فاجعه آمیزی منجر خواهد شد که لبنان را از داخل منفجر خواهد کرد.

حال که عناوین رسانه ها در خاورمیانه بر رقابت ایران - عربستان متمرکز شده اند، آینده لبنان بیش از آنکه به ریاض و تهران وابسته باشد، با آینده دمشق پیونده خورده است. تا زمانی که دولت سوریه ضعیف بود، لبنان نیز رهبر طرفدار دمشق نداشت. اما اکنون با اوج گیری قدرت سوریه (با کمک روسیه)، در بیروت نیز رئیس جمهور طرفدار دمشق بر سر قدرت خواهد آمد.

از این رو، حریری احتمالا زمانی باز می گردد که عربستان سعودی و سوریه به هماهنگی منافع خود پرداخته و گفتگوها را مجددا شروع کنند. این موضوع، آن طور که برخی معتقد هستند، دور از انتظار نیست چراکه مصر، الجزایر، و تونس، همگی به دنبال تجدید دوستی با سوریه هستند.

بسیاری از کشورهای عربی دریافته اند که ثبات لبنان مستلزم صلح در سوریه است.

منبع: شورای راهبردی روابط خارجی

برای عضویت در کانال تلگرامی الکوثرفارسی اینجا کلیک کنید